B – BIAŁYSTOK
W stolicy Podlasia
Miasto wojewódzkie w północno wschodniej Polsce (295 tys. mieszkańców). Stolica Podlasia. Planując rajzę po magicznym Podlasiu nastawiałem się na pełne zanurzenie w kulturze, przyrodzie tradycji, historii itp. Nieco sceptycznie szemrałem sam do siebie czy aby na pewno wizyta w Białymstoku nie zburzy mojego idyllicznego obrazu o regionie… Tymczasem największe miasto północno wschodniej Polski zaskoczyło nas bardzo pozytywne.
Do tego stopnia, że przyjechaliśmy tu kolejny raz. Bielszczany Stok – tak nazywała się wieś, którą w XV w. książę litewski Witold nadał Maciejowi z Tykocina. Nie wiadomo jednak, czy wieś pokrywała się z obecną lokalizacją miasta. Ważną rolę w historii Białegostoku odegrał ród Branickich, który w XVII w. stał się właścicielem rezydencji magnackiej – Pałacu Branickich.
Właśnie od tego najbardziej reprezentatywnego miejsca zaczęliśmy wycieczkę po stolicy Podlasia. Do pałacu dostaliśmy się przechodząc przez Bramę Wielką „Gryf”, która przypomina paryski łuk triumfalny. Na jej szczycie znajduje się gryf na złotej kuli. Poniżej dostrzegliśmy najstarszy działający zegar wieżowy w Polsce. Polski Wersal, bo tak mówi się o całym kompleksie pałacowo – parkowym, wywarł na nas bardzo dobre wrażenie. Najbardziej spodobały nam się ogrody pałacowe.
Ogrody francuskie na planie czworoboku oraz otoczone bulwarami na tyłach pałacu ogrody angielskie to idealne miejsca na spacery.
Szczególną uwagę zwróciliśmy na Pawilon pod Orłem – chińską altankę Branickich.
W pałacowych wnętrzach mieści się Muzeum Historii Medycyny i Farmacji Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Po przeciwnej stronie znajduje się Arsenał – Galeria Sztuki. Po wyjściu z kompleksu udaliśmy się w stronę Rynku Kościuszki. Po drodze zatrzymaliśmy się przy ciekawym Pomniku Sceny Teatralnej.
Dwustronna maska spogląda na przechodniów z jednej strony w sposób komiczny, z drugiej tragiczny… Co drugi rok Białystok jest gospodarzem Międzynarodowego Festiwalu Szkół Lalkarskich. W przeciwieństwie do pałacowych ogrodów brakowało nam tutaj zieleni.
W upalny dzień próżno było szukać cienia. Najważniejszym zabytkiem świeckim jest późnobarokowy Ratusz z wieżą zegarową.
Wewnątrz można zapoznać się ze zbiorami Muzeum Podlaskiego. Z kolei najciekawszym obiektem sakralnym jest Bazylika archikatedralna Wniebowzięcia NMP.
Kościół łączy ze sobą dwie świątynie: stary późnorenesansowy kościół farny oraz nowy XX w. kościół neogotycki z dwiema wieżami o wys. 72,5 m.
W stolicy Podlasia oprócz bazyliki znaleźć można także przynajmniej kilka innych równie interesujących obiektów sakralnych. Najbardziej urzekła nas znajdująca się na północny zachód od centrum cerkiew św. Ducha. To największa prawosławna świątynia w Polsce.
Trudno mówić tu o walorach historycznych. Budowę cerkwi zakończono w latach 80-tych XX w. Jesteśmy jednak pod ogromnym wrażeniem architektury.
Na planie oktagonu o powierzchni 800 m² ściany i kopuły zaprojektowano nawiązując do języków ognia jako symbolu Zesłania Ducha Świętego. Wewnątrz godne uwagi są freski oraz ikonostas. Obok cerkwi wzniesiono 70 metrową dzwonnicę z dziesięcioma dzwonami. Wśród kościołów katolickich natomiast na szczególną uwagę zasługuje modernistyczna Bazylika Mniejsza św. Rocha. 78 metrowa wieża kościoła przykuwa uwagę już z daleka.
Niestety nie udało nam się dostać na taras widokowy świątyni. Warto zatrzymać się przed prawosławnym Soborem św. Mikołaja z bogatym wystrojem nawiązującym do stylu bizantyjskiego oraz okazałą kopułą. Zwiedzanie białostockich świątyń przeplataliśmy ze sztuką świecką. Interesującym jej przejawem w stolicy Podlasia są murale. Kilka zasługuje na szczególną rekomendację. Najsłynniejsze z nich to Wyślij pocztówkę do babci i dziadka oraz Dziewczyna z konewką.
Niektóre murale związane są z działalnością znanych w mieście i regionie osób: Na pierwszy plan wysuwa się mural urodzonego w Białymstoku twórcy j. esperanto – Ludwika Zamenhofa oraz… mural Zenka Martyniuka. Spacerując po Białymstoku warto zwrócić uwagę na szereg budynków użyteczności publicznej. Ciekawie prezentuje się Europejskie Centrum Sztuki – budynek Opery i Filharmonii Podlaskiej. Na mapie Białegostoku nie brakuje też miejsc pamięci. Pomnik Bohaterów Ziemi Białostockiej, czy Muzeum Pamięci Sybiru przedstawiające historię Polaków deportowanych na Syberię to chyba najbardziej jaskrawe przykłady.
