K – KROSNO
Szkło, nafta i fredrowska zemsta…
Miasto w południowo wschodniej Polsce w województwie podkarpackim (45 tys. mieszkańców). Krosno zostało założone w połowie XIV w. przez Kazimierza Wielkiego. Król nadał osadzie tytuł Królewskiego Wolnego Miasta. Etymologia nazwy mylnie może sugerować związek miasta z tkactwem. Krosno wywodzi się jednak od nierówności terenu, czyli „krosty”. Miasto odwiedziliśmy podróżując po dawnej Galicji oraz wschodniej części Beskidu Niskiego. Zwiedzanie rozpoczęliśmy od barokowego kościoła kapucynów p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego.
Po chwili dotarliśmy do prostokątnego Rynku. Wokół placu dostrzegliśmy fasady renesansowych pastelowych kamienic. Najstarsza kamienicę Wójtowską wzniesiono w XV w. W bliskiej odległości ciekawie prezentuje się „kamienica pod zegarem”. Ze względu na zabudowę rynku oraz arkadowe podcienia Krosno czasami nazywa się „małym Krakowem”. Pośrodku placu zwróciliśmy uwagę na XIX w. studnię.
Na południowy wschód od rynku usytuowana jest piękna świątynia – kościół Franciszkanów Nawiedzenia NMP. Mimo pożaru i rozbudowy kościół zachował styl gotycki. Wewnątrz znajduje się kaplica Oświęcimów z grobami rodzeństwa – Anny i Stanisława Oświęcimów. Według legendy zakochali się w sobie. Stanisław udał się do Rzymu by uzyskać dyspensę na ślub. Po powrocie Anna rzekomo zmarła z nadmiaru szczęścia… Po przeciwnej stronie rynku zlokalizowana jest natomiast najważniejsza świątynia w mieście – Bazylika kolegiacka św. Trójcy. Pierwszy kościół zbudowano w połowie XIV w. Gotyckie wnętrza zastąpiono manierystyczną architekturą za sprawą miejscowego rajcy szkockiego pochodzenia – Roberta Portiusa. Obok świątyni wznosi się 38 metrowa Wieża Farna.
W jej wnętrzu znajdują się trzy dzwony. Największy to Urban (trzeci co do wielkości w kraju).
Z wieży podziwialiśmy ciekawą panoramę na krośnieński Rynek.
Wielu osobom miasto kojarzy się przede wszystkim ze szkłem. Dla nas to był cel nadrzędny wizyty w Krośnie. Sto lat temu powstała tu pierwsza huta szkła. Dzisiaj tutejsze szklane wyroby znane są daleko poza granicami kraju.
Centrum Dziedzictwa Szkła Krosno znajduje się w bliskim sąsiedztwie rynku.
Uczestniczyliśmy w pokazie produkcji i dekorowania szkła.
Kolorowe szkiełka, wyjątkowe ozdoby, przepiękne witraże – dla Izy to chleb powszedni (to dobra okazja, żeby w tym miejscu zarekomendować pracownię żony – Witraże z pasją). Na mapie atrakcji turystycznych miasta znajduje się również Muzeum Rzemiosła oraz Muzeum Podkarpackie. Kilkanaście kilometrów na południe natomiast znajduje się mała wieś Bóbrka. Pewnie nie zawitalibyśmy do niej, gdyby nie Ignacy Łukasiewicz… W 1853 r. słynny przedsiębiorca i farmaceuta dokonał destylacji ropy naftowej i otrzymał z niej naftę. Rok później otworzył pierwszą na świecie kopalnię ropy naftowej.
Dzisiaj mieści się tu skansen – Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazowniczego im. I. Łukasiewicza w Bóbrce. W 2018 r. muzeum wpisano na listę Pomników Historii. Teren jest bardzo rozległy. Zobaczyliśmy szyby naftowe, gabinet Łukasiewicza, stare lampy naftowe oraz … dawne dystrybutory paliw.
Mniej więcej taki sam dystans jak do Bóbrki, tylko w przeciwnym, północnym kierunku od Krosna znajdują się interesujące ruiny zamku Kamieniec w Korczynie-Odrzykoniu.
Zamek zbudowano w XIV w. Z upływem lat przebudowano go w stylu renesansowym. W XVII w. właścicielami zamku została rodzina Skotnickich. Toczyła ona spory o prawo do korzystania z zamkowej studni, wycinkę drzew, odprowadzanie wód gruntowych i szereg innych spraw z rodziną Firlejów. Historia stała się inspiracją dla Aleksandra Fredry (sam autor stał się spadkobiercą zamku) do napisania „Zemsty”. Dwa kilometry na wschód od ruin zamku znajduje się rezerwat przyrody nieożywionej Prządki.
Spacerowaliśmy tutaj pośród skalnych ostańców o wysokości ponad 20 metrów wysokości.
Nazwa „Prządki” nawiązuje do legendarnych córek właściciela odrzykońskiego zamku, na które rzucono czar i zostały zamienione w głazy za przędzenie lnu w święto.
