L – LEŻAJSK
Browar, Bernardyni i Chasydzi
Miasto powiatowe w północno – wschodniej części województwa podkarpackiego (14 tys. mieszkańców). Leżajsk niegdyś znajdował się bezpośrednio nad Sanem, kilka kilometrów dalej na wschód niż obecnie. W XVI w. Po najazdach Tatarów i Wołochów Zygmunt I Stary przeniósł osadę w bardziej bezpieczną lokalizację. Z początkiem XVII w. do miasta przybyli Bernardyni, którzy wybudowali tu kościół. Kilkanaście lat później powstała monumentalna Bazylika p.w. Zwiastowania NMP oraz budynki klasztorne wewnątrz murów obronnych. Po dziś dzień to najcenniejszy obiekt zabytkowy w mieście.
Bazylika zlokalizowana jest kilka kilometrów od centrum. Cały kompleks sakralny prezentuje się imponująco. Nawet zimowa aura nie zmieniła naszej percepcji. Wewnątrz znajduje się otoczony szczególnym kultem obraz Matki Bożej Pocieszenia. W trójnawowej bazylice odkrywamy cały szereg sakralnych skarbów, m. in. dziewiętnaście ołtarzy bocznych i monumentalne organy. Co roku odbywa się tu Międzynarodowy Festiwal Muzyki Organowej i Kameralnej.
Leżajsk to miasto wielokulturowe. Zamieszkiwali tu Polacy, Ukraińcy i Żydzi. Dla tej ostatniej społeczności miasto stanowi ważny cel pielgrzymek. Działał tu Eimelech Weissblum – jeden z pierwszych cadyków i ważnych przedstawicieli chasydyzmu. Na cmentarzu żydowskim znajduje się ohel Eimelecha (w judaizmie grobowiec wybitnych rabinów i cadyków). Chasydzi przyjeżdżają do Leżajska i modlą się przed grobem cadyka prosząc o uzdrowienie i pomyślność w interesach. Społeczność żydowska została unicestwiona przez Niemców podczas II wojny światowej. Żydów wypędzono bądź zamknięto w getcie. Wielu zamordowano na cmentarzu żydowskim. Niemcy spalili również synagogę. Zostawiając jednak z tyłu głowy wątek historyczny i wielokulturowy udaliśmy się do budynku Dworu Starościńskiego. Tu ma swoją siedzibę Muzeum Ziemi Leżajskiej.
Przyjazd do Leżajska nie byłby kompletny, gdyby nie wizyta w muzeum. Archeologia, historia, etnografia no i przede wszystkim browarnictwo to stałe ekspozycje muzealne.
Bardzo spodobała mi się wystawa przedstawiająca tradycyjne wyroby zabawek drewnianych lokalnych twórców. Taka kolekcja budzi wspomnienia. Dzieci jednak nie były szczególnie zainteresowane dawnymi zabawkami… Różnice pokoleniowe, czy raczej skok cywilizacyjny ? Pewnie jedno i drugie 🙂 Najwięcej jednak radości (oczywiście wśród dorosłych) wywołała kolekcja browarnicza.
Pamiętam czasy, kiedy marka piwa Leżajsk była powszechnie dostępna.
Kiedy odwiedziliśmy Leżajsk, tutejsze piwo należało do Grupy Żywiec S.A. Spółka niestety podjęła decyzję o upadłości zakładu w Leżajsku. Browar został zamknięty 31 sierpnia. Martwi to, tym bardziej że tradycje warzenia piwa sięgają tu XVI w. W latach 80-tych XX w. markę spopularyzował zespół Wańka Wstańka na festiwalu w Jarocinie.
Historię i sztukę warzenia piwa oraz cały zestaw ciekawostek na temat szynkowania przedstawił w interesujący sposób przewodnik po muzeum.
Zwiedzanie sekcji browarniczej połączone jest z degustacją.
Po wyjściu z muzeum dotarliśmy do rynku. Brakuje tu jednak miejsc zielonych. Po rewitalizacji pozostał jedynie duży betonowy plac. Przy rynku znajduje się ratusz z zabytkową wieżą zegarową.
Nieopodal dostrzegamy pomnik Władysław Jagiełły. Trochę dalej zlokalizowana jest dawna cerkiew grekokatolicka. Między ratuszem a muzeum z kolei usytuowany jest XVII w. kościół św. Trójcy.
Wprawdzie Leżajsk nie należy do miast wybitnie interesujących. Z całą pewnością, będąc w okolicy, warto jednak poświęcić kilka godzin na jego poznanie.
