N – NIEDZICA
Malowniczy zakątek Pienin
Popularna miejscowość turystyczna w Małopolsce, w Pieninach. Niedzica to jeden z ważniejszych ośrodków polskiej części historycznego regionu Spisz. Miejscowość cieszy się dużym zainteresowaniem wśród turystów. Miałem przyjemność odwiedzić to miejsce kilka razy. Warto jednak zaznaczyć, że najważniejsze atrakcje turystyczne znajdują się w odrębnej wsi Niedzica-Zamek, która uzyskała autonomię w 2014 r. Dawniej obszar wokół zamku stanowił jedynie przysiółek Niedzicy. Na pierwszy plan wysuwa się tu XIV w. zamek obronny.
Średniowieczna warownia stanowiła ostatni węgierski bastion przy dawnej granicy z Polską. Zbudowano ją na wapiennym wzniesieniu (556 m n.p.m.) 80 metrów nad poziomem Dunajca, który stanowił niegdyś granicę z Węgrami.
W XVI w. gotycki kasztel przebudowano w stylu renesansowym. W granicach Polski zamek znalazł się na początku XX w. Po zakończeniu II wojny światowej przeszedł jednak na własność Skarbu Państwa. Na dziedzińcu zamkowym znajduje się głęboka na 60 metrów studnia. O tutejszym zamku krąży wiele legend. Jedna z nich dotyczy Inków, którzy uciekli przed hiszpańskimi prześladowaniami i dotarli do Europy. Po II wojnie światowej na zamku odnaleziono inkaskie kipu – rodzaj zapisu piśmiennego ze sznurków i bawełny prekolumbijskich Indian. Rzekomo skrywa informacje o ukrytym w warowni skarbie. W Niedzicy realizowano wiele produkcji filmowych i telewizyjnych m.in. „Zemstę”, „Janosika”, czy „Wakacje z duchami”. Turyści przyjeżdżają tu nie tylko ze względu na malowniczy zamek, ale również (a może przede wszystkim) za główny cel stawiają sobie Jezioro Czorsztyńskie, które gromadzi spiętrzone przez Zaporę Niedzica wody Dunajca. Zbiornik o długości 9 km oraz głębokości dochodzącej niemalże do 50 metrów zbudowano wraz z zaporą w celach retencyjnych, energetycznych oraz oczywiście rekreacyjnych.
Oddano go do użytku szczęśliwie tuż przed wielką powodzią w 1997 r. Wówczas, kiedy wody Dunajca gwałtownie wezbrały, po raz pierwszy inwestycja spełniła swoją funkcję przeciwpowodziową. Spacer ponad 400 metrową koroną zapory nastraja bardzo pozytywnie.
Z tej perspektywy zamek prezentuje się jak z bajki…
Dostrzegamy interesujące malowidło 3D Moc Żywiołów. 34 metrowy obraz przedstawia artystyczną wizję wyrwy zalewanej wodospadami.
Naszą uwagę przykuwa również umiejscowiona w pawilonie widokowej Cafe Turbinka. Miłośników zabytków techniki z pewnością zainteresuje elektrownia wodna. Trasa zwiedzania obejmuje halę maszyn, halę generatorów i nastawnię. Zmierzamy w stronę przystani. Przed zamkiem na straganie zaczepia nas kramarz oferując miód cynamonowy. Z reguły ignorujemy natarczywe oferty. Tym razem ulegliśmy perswazji. Miód smakował rewelacyjnie. Wycieczkowym stateczkiem „Harnaś” wypływamy w rejs po jeziorze. 50 minutowa żegluga pozwala nam się w pełni zrelaksować. Z pokładu podziwiamy zamek w Czorsztynie, skansen na półwyspie Stylchen i oczywiście urokliwą panoramę Pienin.
Po zakończonym rejsie znajdujemy trochę czasu na wypoczynek na plaży Zamajerz. Mimo, że nie jest to tropikalny raj, dzieciaki z radością dają upust swojej energii. Opuszczamy Niedzicę-Zamek i udajemy się do znajdującej się nieco bardziej na południe przy słowackiej granicy większej Niedzicy. Tutaj zwiedzamy XIV w. kościół św. Bartłomieja. Wizytujemy również Czorsztyn. Po wzniesionym w XIV w. z inicjatywy Kazimierza Wielkiego zamku pozostały jedynie ruiny.
Zabytek jednak został zrekonstruowany zgodnie z klimatem wieków średnich. Wystarczy uruchomić wyobraźnię by przenieść się w podróż w czasie.
We wnętrzu zwiedzamy kilka ekspozycji archeologicznych.
Widok na jezioro oraz zamek w Niedzicy z perspektywy zamkowego okna pozostanie na długo w pamięci.
Czorsztyńska warownia mimo że ustępuje popularnością sąsiedniej Niedzicy bez wątpienia jest obowiązkowym przystankiem w Pieninach. Takich miejsc jest oczywiście w tym regionie dużo, dużo więcej. Wystarczy wymienić chociażby Szczawnicę, spływ Dunajcem, Grywałd, Krościenko, Trzy Korony, Homole, Jaworki, Wysoką, czy Górę Wdżar… To już jednak zupełnie inne opowieści. Szukającym dobrej bazy noclegowej mogę śmiało polecić sprawdzone obiekty: Willa Lenka w Krośnicy, Willa Małgośka w Grywałdzie, Pensjonat Szarotka Kluszkowce w Kluszkowcach.
