T – TYKOCIN
Królewskie miasto… na medal
Niewielkie miasteczko nad Narwią na Podlasiu, pół godziny jazdy samochodem na zachód od Białegostoku (2 tys. mieszkańców). Tykocin znajduje się pomiędzy dwoma parkami narodowymi.
Na północ od miasteczka rozciąga się największy park narodowy w naszym kraju – Biebrzański PN (https://www.radekfogel.pl/b/biebrzanski-park-narodowy/). Na południe natomiast usytuowany jest Narwiański PN (https://www.radekfogel.pl/n/narwianski-park-narodowy/). Do Tykocina akurat trafiliśmy jadąc popularną „Łosiostradą” wracając z Doliny Biebrzy. Dawniej znajdował się tu kasztelański gród handlowy na szlaku z Mazowsza na Litwę. W XVI w. miejscowość upodobał sobie król Zygmunt II August. Po zaślubinach z Barbarą Radziwiłłówną, monarcha ustanowił tu swoją siedzibę.
Podczas Potopu Szwedzkiego Rzeczpospolita poniosła klęskę w bitwie pod Tykocinem w 1656 r. Król Jan Kazimierz za zasługi w walce ze Szwedami powierzył Tykocin hetmanowi Stefanowi Czarnieckiemu. Pomnik wielkiego hetmana pochodzi z 1763 r. Usytuowany jest pośrodku rynku. To drugi najstarszy świecki monument (po warszawskiej kolumnie Zygmunta) w kraju.
Zanim jednak postawiono posąg oddając należną cześć Stefanowi Czarnieckiemu, pół roku wcześniej w 1705 r. król August II Mocny ustanowił na zamku w Tykocinie najstarsze i najważniejsze odznaczenie Polski – Order Orła Białego. Właśnie od wizyty na zamkowym dziedzińcu rozpoczęliśmy spacer po miasteczku.
XV w. warownia uległa zniszczeniu w wyniku pożarów i wojen. Rekonstrukcja zamku miała miejsce całkiem niedawno, bo już w XXI w.
Nie udało nam się jednak zobaczyć wnętrz. Przechodząc przez stary most żelazny na Narwi dotarliśmy do rynku.
We wschodniej pierzei prostokątnego placu znajduje się barokowy kościół Trójcy Przenajświętszej.
Świątynia zwraca uwagę pastelowym ubarwieniem, imponującymi rozmiarami i wyjątkową elewacją frontową tzw. parawanową.
Obok kościoła znajduje się XVII w. alumnat, czyli przytułek dla żołnierzy weteranów.
Spacerując ulicami: 11 Listopada oraz Piłsudskiego dotarliśmy do Wielkiej Synagogi w Tykocinie.
To drugi co do wielkości tego typu obiekt w Polsce. Żydzi zamieszkiwali Tykocin już od XVI w. 100 lat później zbudowano właśnie żydowski dom modlitwy, który zastąpił drewnianą bożnicę. Podczas II wojny światowej hitlerowcy dokonali masowego mordu ludności żydowskiej. Dzisiaj synagoga pełni rolę Muzeum Kultury Żydowskiej.
Obok niej znajduje się Mała Synagoga zwana również Domem Talmudycznym wzniesiona w XVIII w. oraz Restauracja Tejsza, w której serwują dania kuchni żydowskiej. Z drugiej strony z kolei zlokalizowany jest Stary Rynek. Nie brakuje tu starych klimatycznych drewnianych chałup.
Nieco dalej na południe znajduje się natomiast XVIII w. Zespół Klasztorny Bernardynów. Nie mogliśmy ominąć również pomnika Orła Białego.
Trzy kilometry na zachód od Tykocina znajduje się Dwór Pentowo – Europejska Wieś Bociania. Z pewnością to atrakcja dla ornitologów i miłośników obserwacji ptaków. Tam już jednak nie zawitaliśmy. Boćków i tak widzieliśmy pod dostatkiem 🙂
Fani rękodzieła i staroci powinni skierować swoje kroki na jarmark do sąsiednich Kiermusów. Tu też znajduje się kasztel – Muzeum Oręża Polskiego im. Jerzego Hoffmana.
